Łomatko! Tyle kwestii poruszyłaś, że nawet nie wiem od której zacząć. Mam nadzieję, że nie zagotowałaś się nieodwracalnie, bo ten tego… wyrzut jeszcze mi jakiś wyskoczy w miejscu zwanym sumieniem. No.

A poważniej…
Burzysz się, że w ogóle takie eksperymenty miały miejsce; że to nieetyczne; że manipulacja. Owszem, ale jak napisałam wcześniej bez takich doświadczeń nie sposób dowiedzieć się czegoś nowego, nie sposób znaleźć odpowiedzi na pytania. I to, moim zdaniem, dotyczy obydwu stron: tej przeprowadzającej eksperyment i tej doświadczalnej, czy doświadczanej.
Osobiście wolałabym wziąć udział w doświadczeniu kontrolowanym, jak trzecioklasiści, ludzie w pociągu, w Hyde Parku, czy nawet w eksperymencie Zimbardo niż sprawdzać na sobie ostatnie stadia „czyszczenia z człowieczeństwa“, jak ludzie w Bośni, Rwandzie.

To tylko film, może przerysowany, w pigułce.

Ale popatrz, jak niewiele trzeba, żeby ominąć człowieka potrzebującego pomocy? Wystarczy koszulka drużyny futbolowej, której nie kibicujemy. A jeśli koszulkę zamienimy na religię, poglądy polityczne czy gospodarcze?

Popatrz, jak niewiele potrzeba, żebyśmy wypełniali bez zastanowienia, stawiania pytań, każde polecenie. Wystarczy to polecenie wydać w formie uprzejmej prośby i/lub posłużyć się autorytetem, np. w mundurze. A jeśli prośbę o ustąpienie miejsca zastąpimy jakimkolwiek, nawet najdurniejszym z durnych, zarządzeniem Władzy? A jak chętnie się na te durnowatości zgadzamy? Tym chętniej, jeśli Władza, która coś nakazuje, została wybrana naszymi głosami, prawda? A jeśli Władza pognębiła właśnie osobę, której nie lubimy? No, proszę Pani Gretchen, brawo bijemy. Nie?

Popatrz, jak łatwo jest wypaczyć sens wolności słowa. Wystarczy (choć to proces długotrwały i bardziej skomplikowany niż poprzednie) wytworzyć przekonanie, że samo bycie w opozycji do wypowiadanych przez kogoś słów, to działanie przeciwko wolności słowa. Wszystko zależy od tego w jakiej grupie się znajdziesz, jaki autorytet za Tobą stoi, jak bardzo potrafisz byç niezależna w swoich opiniach i przekonaniach.
Zamień idiotyzmy o fizycznej eliminacji niepełnosprawnych na idiotyzmy o “arabskiej dziczy”, jakiejkowiek “ludzkiej dziczy”. Zamień na argument, że “dobry lewak/prawak to martwy lewak/prawak”. Zamień na argument, że homoseksualizm to “choroba, wynaturzenie, kara od Boga.”
Co dostaniesz? Rozejrzyj się, Gretchen.
Niektórzy odejdą bez słowa sprzeciwu, bo np. “urazili się estetycznie”, inni będą siedzieć cicho albo rzucą się na opozycjonistę, bo osoba, która bredzi należy do ich grupy; inni będą się obawiać ograniczania cudzej wolności wypowiedzi, jeszcze inni po prostu się nie wychylą bo nigdy tego nie robią, itd. Nieliczni wyrażą sprzeciw.

Stąd już tylko jeden krok do jeszcze większego zła. Sterowanego, jak w Rwandzie, Bośni, czy dziesiątkach innych miejsc na świecie.

I to wszystko dzieje się każdego dnia, wokół nas i w nas. W mikrokosmosie Tekstowiska i w makrokosmosie społecznym, państwowym, globalnym. Wszędzie.

Pytasz:

Nie wiem Gretchen. Nie wiem dlaczego w historii ludzkich cywilizacji było tak wielu Hitlerów i tak niewielu Gandhich.

Trzy małpki? Żadna z nich nie jest moją ulubienicą – o czym uprzejmie donoszę pozdrawiając Cię serdecznie.

p.s. W końcu odrobina słońca. Jasność widzę, jasność!
:)